TÜRK KÜLTÜRÜNDE KOMŞULUK İLİŞKİLERİ

• - Türk kültüründe komşuluk ilişkisi nasıldır?

• - Bizim kültür ve inancımızda komşu komşunun neredeyse mirasçısı yerinde ve konumundadır. Bunun anlamı komşu neredeyse aileden, akrabadan biridir. Çünkü iç içe yaşayan bu insanlar komşuluk bağlarının perçinlenmesiyle akrabadan yakın olmuş, herkes birini ağabeyi, ablası, halası, dayısı, amcası sayar olmuştur.

• - Bunun günlük hayatımızda da uygulamaları nasıl oluyor?

• -  Uzun bir seyahate giderken evin anahtarı veya acil bir durumda çocuk komşuya bırakılabilmektedir. Ev gibi özel alanınızı ve en değerli varlığınız olan çocuğunuzu hiçbir endişe duymadan komşunuza bırakmak demek ben sana sonsuz güven duyuyorum ve senden eminim demektir. Dünyada başka bir yerde böyle bir şeyi göremezsiniz.

• - Bu konuda başka örnekler verir misin?

• -  Gece yarısı evde sağlıkla ilgili acil bir durum ortaya çıktığında o an bir ulaşım aracına hemen ulaşmadıysanız hiçbir endişe duymadan komşunuzun ziline basıp ondan araç konusunda yardım isteyebilirsiniz. O bunu büyük bir memnuiyetle kabul edip sizi hastaneye götürür ve bir de sizinle beraber sabaha kadar kalır. İşte en yardıma ihtiyacınız olduğunuz anda anne babanız hemen yanınızda olamazken komşunuz o an yanınızdadır.

Yaşlı komşunuz var ve bu yaşlılardan biri desteğe ihtiyaç duyuyorsa komşular onları yalnız bırakmazlar. Yapılan yemeklerden götürülür, sıcak çorba hiç eksik olmaz, evinin işleri elbirliğiyle yapılır, ilaçları takip edilir. Böylelikle en çaresiz kaldıklarını düşündükleri anda sürekli ilgiyi komşularından görürler.

Komşulardan birinin evinde ölüm varsa ve komşu ben tek başıma bu cenazeyi nasıl kaldıracağım, nasıl yapacağım dediği noktada zaten komşular harekete geçmiş ve yapılması gereken tüm usul ve gerekleri yerine getirmişlerdir. Cenazenin defninden, taziye yemeğine, gelenlerin karşılanmasından uğurlanmasına kadar bütün yapılması gerekenler hâllolmuştur.

Bu davranış sonucu cenaze sahibi yalnız olmadığını, komşularının yanında olduğunu görür. Böylelikle karşılıklı saygı sevgi daha da artar.

Komşulardan birinin kızı evleniyorsa ve akrabaları uzaktaysa yine burada da komşular devreye girer. Onlara yalnızlık ve gariplik hissettirmezler, sanki kendi çocukları evleniyormuş gibi düğün hazırlıkları yapar, koşar çabalarlar. Neredeyse ev sahibi çocuğunu evlendirdiğini bile anlamaz.

- Komşunun bahçesinde bir türlü yaptıramadığı ve kendine sıkıntı veren bir tamiratı komşular bir araya gelip bitiriverirler. Kendisi bile şaşkın çünkü kimseden bir şey talep etmeden komşuları gerekliyi görüp harekete geçmişler, zihnini meşgul eden bir durumu ortadan kaldırıp onu rahatlatmışlar.

       İşte size beklentisiz, çıkar gözetmeyen bir komşuluk ilişkisi:

Komşu şehir dışında çalışıyor eve sürekli gelme imkânı olmuyor. Çocuğu yeni bir orta okula kayıt yaptıracak ve okulla ilgili konuların hâlledilmesi gerekiyor. Annenin bu konuları takip imkânı yok. Komşular iş bölümü yapmışlar kimi okulu araştırıyor, kimi velisi olarak okula kayıt yaptırıyor, kimi de diğer işleri hallediyor. Babaya sadece bilgi veriyorlar, delikanlı okula başladı aklın burada kalmasın her şey tamam. Bakın şu rahatlığa, bakın şu eminliğe, bakın şu komşuluğa.

Komşulardan biri çevresine karşı biraz özensiz. Diğer sakinlerden hiç biri bunu mesele yapmıyor, komşudur, biz anlayışlı olmalıyız diyorlar. Aradan yıllar geçiyor, bu anlayış ve kabul sonucu komşu yapılanların idrakine varıyor ve inanılmaz bir değişim gösteriyor. Bundan sonra hem kendine hem çevresine daha faydalı insan oluyor.

İşte gerçek komşuluk bu. Anlayışla, hoşgörüsüyle karşıyı huylarından ve alışkanlıklarından döndürecek kadar güçlü ve yapıcı.

• - Bu anlattıkların gerçek bir komşuluğun nasıl olduğunu gösteren örnekler. Bütün bunların sonucu ne oluyor?

• - Peygamber efendimizin komşuluk ile ilgili birden çok hadisi vardır, burada bize gerçek müminin, gerçek bir insanın nasıl olması ve nasıl hareket etmesi gerektiğinin yolunu göstermektedir.

Burada yapılanların temelinde insanın kendisini aşan bir davranış ve hareket vardır, kendin kadar hatta kendinden önce bir başkasını düşünme ve ona hizmet etme anlayışı bizi gerçek insan yapan değerlerdir.

Bundan dolayı komşularımız bizim için nimettir ve insan sıfatının gereklerini yerine getirmemizde birer vesiledirler.